Ngành Tài Chính – Ngân Hàng: Học Gì? Làm Gì? Có Dễ Xin Việc Không?

Nếu bạn yêu thích những con số và tò mò về cách tiền tệ vận hành trong nền kinh tế, ngành Tài chính – Ngân hàng có thể là lựa chọn đáng cân nhắc. Những năm gần đây, ngành này thu hút nhiều bạn trẻ vì cơ hội việc làm rộng mở và mức lương hấp dẫn. Nhưng cụ thể, Tài chính – Ngân hàng là gì, sẽ học những gì, cần kỹ năng nào và cơ hội nghề nghiệp ra sao? Chúng ta hãy tìm hiểu để xem liệu đây có phải ngành học phù hợp với bạn.

Ngành Tài chính – Ngân hàng là gì?

Ngành Tài chính – Ngân hàng là lĩnh vực đào tạo về quản lý tiền tệ, dòng vốn và các dịch vụ tài chính trong nền kinh tế. Nói một cách đơn giản, ngành này liên quan đến mọi hoạt động giao dịch với tiền: từ việc gửi tiết kiệm, vay vốn ngân hàng, thanh toán, đến đầu tư và quản lý ngân sách. Mục tiêu của ngành là giúp bạn hiểu cách dòng tiền vận hành, biết cách sử dụng và phân bổ vốn hiệu quả để thúc đẩy kinh doanh và phát triển kinh tế.

Ví dụ, mỗi lần bạn đến ngân hàng rút tiền ATM hoặc chuyển khoản, đó là bạn đang tương tác với mảng ngân hàng. Khi một công ty cần huy động vốn để mở rộng nhà máy hay một cá nhân đầu tư tiền nhàn rỗi vào cổ phiếu, đó là hoạt động thuộc mảng tài chính. Có thể thấy, Tài chính – Ngân hàng hiện diện khắp nơi trong đời sống và đóng vai trò quan trọng giúp nền kinh tế vận hành trơn tru.

Sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng học những gì?

Chương trình đào tạo ngành Tài chính – Ngân hàng rất đa dạng, kết hợp kiến thức nền tảng về kinh tế với các kỹ năng chuyên môn về tài chính và ngân hàng. Ngay từ năm nhất, bạn sẽ được học các môn đại cương như Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô để hiểu rõ cách nền kinh tế vận hành. Tiếp đó, chương trình đi sâu vào các môn chuyên ngành tiêu biểu như:

• Nguyên lý kế toán: Hiểu cách ghi chép sổ sách và lập báo cáo tài chính cho doanh nghiệp.
• Tài chính doanh nghiệp: Cách quản lý vốn, lợi nhuận, chi phí trong công ty.
• Ngân hàng thương mại: Tìm hiểu hoạt động của ngân hàng, các sản phẩm dịch vụ như cho vay, gửi tiết kiệm, thanh toán, v.v.
• Thị trường tài chính và đầu tư: Nghiên cứu về thị trường chứng khoán, trái phiếu, cổ phiếu và kỹ năng phân tích các cơ hội đầu tư sinh lời.
• Quản trị rủi ro tài chính: Học cách nhận diện và quản lý những rủi ro trong hoạt động tài chính, đầu tư và cho vay.

Những môn học trên không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn rèn luyện tư duy phân tích và khả năng xử lý số liệu – những yếu tố rất cần thiết trong lĩnh vực tài chính. Bên cạnh lý thuyết, sinh viên cũng thường có các buổi thực hành mô phỏng, làm bài tập tình huống và thực tập tại ngân hàng hoặc doanh nghiệp tài chính để tích lũy kinh nghiệm thực tế.

Kỹ năng mềm và tố chất cần có

Để học tập tốt và thành công trong ngành này, bạn sẽ cần trau dồi không chỉ kiến thức chuyên môn mà cả những kỹ năng mềm quan trọng. Dưới đây là một số tố chất và kỹ năng mà sinh viên Tài chính – Ngân hàng nên có:

• Tư duy logic, giỏi tính toán: Công việc tài chính gắn liền với các con số, bảng biểu. Khả năng tư duy logic và tính toán nhanh nhạy sẽ giúp bạn phân tích dữ liệu tài chính và đưa ra quyết định chính xác.
• Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề: Bạn cần biết cách đọc và phân tích báo cáo tài chính, đánh giá thị trường, từ đó đề xuất giải pháp kinh doanh hoặc đầu tư phù hợp.
• Cẩn thận, tỉ mỉ: Một sai sót nhỏ trong tính toán hay ghi chép cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn về tiền bạc. Sự cẩn trọng, chú ý đến chi tiết giúp đảm bảo tính chính xác trong công việc.
• Kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm: Trong môi trường tài chính, bạn sẽ làm việc với khách hàng, đồng nghiệp, đối tác. Giao tiếp tốt giúp bạn tư vấn, thuyết phục khách hàng hiệu quả, còn kỹ năng làm việc nhóm giúp phối hợp suôn sẻ trong các dự án chung.
• Tinh thần học hỏi và nhạy bén: Luật pháp, chính sách hay công nghệ trong lĩnh vực này luôn thay đổi. Việc luôn cập nhật tin tức kinh tế, ham học hỏi cái mới và sẵn sàng thích nghi với thay đổi sẽ giúp bạn nắm bắt cơ hội cũng như ứng phó với rủi ro trong ngành.
• Thành thạo công nghệ và ngoại ngữ: Biết sử dụng các phần mềm chuyên ngành (đặc biệt là Excel, hệ thống quản lý ngân hàng) và có kỹ năng ngoại ngữ (nhất là tiếng Anh) sẽ là lợi thế lớn. Điều này giúp bạn làm việc hiệu quả trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay.

Cơ hội việc làm ngành Tài chính – Ngân hàng tại Việt Nam

Tại Việt Nam, cơ hội việc làm cho cử nhân ngành Tài chính – Ngân hàng được đánh giá là rất rộng mở. Với sự phát triển nhanh của nền kinh tế và quá trình hội nhập, nhu cầu nhân lực chất lượng trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng luôn ở mức cao. Hiện nay mỗi năm các ngân hàng, công ty tài chính và bảo hiểm cần tuyển dụng thêm hàng chục nghìn nhân sự mới. Đặc biệt, xu hướng chuyển đổi số đang tạo ra nhiều vị trí việc làm mới, đòi hỏi nhân viên tài chính – ngân hàng có kiến thức về công nghệ.

Dưới đây là một số lĩnh vực và loại hình doanh nghiệp tại Việt Nam đang cần nguồn nhân lực Tài chính – Ngân hàng:

• Ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng: Đây là nhóm doanh nghiệp tuyển dụng số lượng lớn cử nhân tài chính mỗi năm. Các ngân hàng trong nước và quốc tế thường xuyên cần nhân viên cho nhiều vị trí khác nhau như giao dịch viên, chuyên viên khách hàng (tín dụng), v.v.
• Công ty tài chính và bảo hiểm: Các công ty tài chính tiêu dùng (ví dụ FE Credit) và doanh nghiệp bảo hiểm (như Prudential) cũng luôn cần nhân sự am hiểu tài chính. Bạn có thể làm việc ở mảng phát triển sản phẩm tài chính, thẩm định bảo hiểm hoặc quản lý danh mục đầu tư tại các doanh nghiệp này.
• Công ty chứng khoán và quỹ đầu tư: Nếu bạn đam mê thị trường chứng khoán, các công ty chứng khoán (như SSI) hoặc quỹ đầu tư là nơi lý tưởng. Họ tuyển chuyên viên phân tích, môi giới chứng khoán, quản lý quỹ để tư vấn khách hàng và quản lý danh mục đầu tư.
• Doanh nghiệp và tập đoàn: Hầu hết các công ty lớn đều có phòng tài chính/kế toán. Tại đó, cử nhân tài chính có thể làm chuyên viên tài chính doanh nghiệp – quản lý ngân sách, phân tích hiệu quả kinh doanh và đề xuất chiến lược tài chính cho công ty.
• Doanh nghiệp Fintech và ngân hàng số: Sự phát triển của công nghệ tài chính (Fintech) mở ra nhiều cơ hội mới. Các ví điện tử và ngân hàng số (như Momo) đang tìm kiếm nhân lực am hiểu cả tài chính lẫn công nghệ để phát triển sản phẩm, dịch vụ mới.

Nhìn chung, với tấm bằng Tài chính – Ngân hàng, bạn có thể làm việc ở nhiều môi trường – từ doanh nghiệp truyền thống đến startup công nghệ. Nhu cầu tuyển dụng nhân sự tài chính chất lượng hiện nay rất cao, nên bạn có thể tự tin vào triển vọng nghề nghiệp của mình.

Các vị trí công việc phổ biến sau khi ra trường

Sau khi tốt nghiệp, sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng có thể đảm nhận nhiều vai trò khác nhau. Dưới đây là những vị trí công việc tiêu biểu mà bạn có thể tham khảo:

• Giao dịch viên ngân hàng: Làm việc tại quầy ngân hàng, hỗ trợ khách hàng mở tài khoản, gửi/rút tiền, chuyển khoản, tư vấn dịch vụ cơ bản. Đây thường là vị trí khởi điểm để bạn làm quen môi trường ngân hàng.
• Chuyên viên tín dụng ngân hàng: Tư vấn và thẩm định các khoản vay cho khách hàng cá nhân hoặc doanh nghiệp. Họ đánh giá khả năng tài chính của khách hàng và quyết định hạn mức cho vay phù hợp.
• Chuyên viên phân tích tài chính: Thực hiện phân tích dữ liệu tài chính, lập báo cáo về hiệu quả kinh doanh, phân tích thị trường và đưa ra khuyến nghị cho lãnh đạo doanh nghiệp hoặc nhà đầu tư. Vị trí này có thể làm trong ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc phòng tài chính của doanh nghiệp.
• Chuyên viên đầu tư: Làm việc tại quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ hoặc bộ phận đầu tư của ngân hàng. Công việc chính là nghiên cứu các cơ hội đầu tư (như cổ phiếu, trái phiếu, dự án mới), theo dõi thị trường và quản lý danh mục đầu tư để đạt mục tiêu lợi nhuận.

Trên đây chỉ là một số vị trí tiêu biểu. Thực tế, ngành Tài chính – Ngân hàng rất linh hoạt – bạn có thể bắt đầu ở một vị trí và sau vài năm tích lũy kinh nghiệm, thăng tiến lên các vai trò quản lý (trưởng nhóm, giám đốc tài chính, v.v.) hoặc chuyển hướng sang lĩnh vực liên quan (ví dụ: kế toán, kiểm toán) tùy theo thế mạnh và đam mê của mình.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về ngành Tài chính – Ngân hàng. Nếu bạn cảm thấy hứng thú với lĩnh vực này, hãy mạnh dạn theo đuổi! Với sự chăm chỉ rèn luyện và tinh thần cầu tiến, Tài chính – Ngân hàng sẽ mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp vững chắc và thành công trong tương lai.

Bài viết do Edportal nghiên cứu và soạn thảo.