Ngành Quản trị Kinh doanh - có còn giữ ‘phong độ’ trên thị trường lao động?

Giới thiệu: Lựa chọn ngành Quản trị Kinh doanh có phù hợp với bạn?

Bạn đang đứng trước ngưỡng cửa đại học và phân vân lựa chọn ngành học cho tương lai? Nếu bạn yêu thích môi trường kinh doanh năng động, đam mê quản lý và muốn có nhiều cơ hội nghề nghiệp rộng mở, ngành Quản trị Kinh doanh (QTKD) có thể là lựa chọn lý tưởng. Đây là một trong những ngành “hot” tại Việt Nam hiện nay, thu hút đông đảo học sinh, sinh viên nhờ triển vọng việc làm phong phú và lộ trình thăng tiến rõ ràng. Hãy cùng khám phá ngành Quản trị Kinh doanh là gì, sinh viên sẽ được học những gì, các kỹ năng cần có, cũng như cơ hội nghề nghiệp và vị trí công việc dành cho cử nhân QTKD trong thị trường việc làm Việt Nam.

Ngành Quản trị Kinh doanh là gì?

Quản trị Kinh doanh (Business Administration) là ngành học về quản lý và điều hành các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nói cách khác, cử nhân QTKD được đào tạo để hiểu và quản lý mọi khía cạnh trong doanh nghiệp, từ marketing, bán hàng, tài chính, kế toán, nhân sự cho đến vận hành. Quản trị Kinh doanh kết hợp giữa “quản trị” (quản lý, tổ chức, giám sát) và “kinh doanh” (hoạt động thương mại, dịch vụ) – nghĩa là thực hiện các công việc lên kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát nhằm giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru và đạt hiệu quả cao nhất.

Cụ thể, người làm trong lĩnh vực QTKD thường đảm nhiệm các nhiệm vụ như: xây dựng chiến lược kinh doanh, quản lý nhân sự và tài chính, phân tích thị trường để dự báo xu hướng, phát triển sản phẩm/dịch vụ mới và giám sát hoạt động của các phòng ban. Ngành học này không chỉ cung cấp kiến thức nền tảng về kinh tế và quản lý, mà còn rèn luyện cho sinh viên tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng ra quyết định trong môi trường kinh doanh cạnh tranh. Mục tiêu cuối cùng của Quản trị Kinh doanh là đào tạo những người quản lý linh hoạt, có tầm nhìn để đưa ra quyết định đúng đắn, giúp doanh nghiệp tăng trưởng bền vững.

Chương trình đào tạo ngành QTKD: Sinh viên sẽ học gì?

Chương trình đào tạo ngành Quản trị Kinh doanh thường kéo dài 3.5 – 4 năm (khoảng 120 – 130 tín chỉ) ở bậc đại học. Sinh viên sẽ được học từ những kiến thức cơ bản đến chuyên sâu, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Trong những năm đầu, chương trình tập trung vào khối kiến thức đại cương và cơ sở ngành để xây móng vững chắc; các năm sau đi vào kiến thức chuyên ngành và kỹ năng thực tiễn. Dưới đây là những môn học tiêu biểu trong ngành QTKD:

• Kiến thức nền tảng về kinh tế – quản lý: Bao gồm Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô, Nguyên lý quản trị học, Hành vi tổ chức, Nguyên lý kế toán, Kinh tế lượng, Pháp luật kinh doanh, v.v. Đây là những môn giúp sinh viên hiểu rõ cách một doanh nghiệp và nền kinh tế vận hành.
• Kiến thức chức năng kinh doanh: Gồm các môn học về Marketing căn bản, Quản trị tài chính, Quản trị nhân sự, Quản trị sản xuất – vận hành, Hệ thống thông tin quản lý, Thống kê kinh doanh, v.v. Sinh viên sẽ học cách hoạch định chiến lược marketing, quản lý ngân sách tài chính, tuyển dụng và quản lý nhân viên, cũng như tối ưu hóa quy trình sản xuất kinh doanh.
• Kiến thức chuyên sâu và kỹ năng quản lý: Bao gồm Quản trị chiến lược, Quản trị dự án, Quản trị chuỗi cung ứng, Quản trị chất lượng, Quản trị rủi ro, Khởi nghiệp kinh doanh, v.v. Những môn này giúp sinh viên rèn luyện tư duy chiến lược, biết lập kế hoạch dài hạn, quản lý dự án và đánh giá – kiểm soát rủi ro trong doanh nghiệp.

Đặc biệt, chương trình học QTKD tại nhiều trường hiện nay rất chú trọng tính thực tiễn. Sinh viên thường được tham gia các dự án mô phỏng hoặc đi thực tập tại doanh nghiệp trong thời gian học để áp dụng kiến thức vào công việc thực tế. Ví dụ, bạn có thể được yêu cầu lập kế hoạch kinh doanh cho một sản phẩm giả định hoặc thực tập tại phòng marketing của một công ty. Việc kết hợp giữa lý thuyết và trải nghiệm này giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, phân tích và giải quyết vấn đề trong môi trường thực​. Nhờ đó, khi tốt nghiệp, cử nhân QTKD không chỉ nắm vững kiến thức sách vở mà còn có kinh nghiệm thực tế và tự tin hơn khi bước vào thị trường lao động.

Kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn cần trang bị

Để thành công trong ngành Quản trị Kinh doanh, sinh viên cần trang bị cả kỹ năng chuyên môn (hard skills) lẫn kỹ năng mềm quan trọng. Bằng việc tích lũy kiến thức trên giảng đường và tham gia các hoạt động ngoại khóa, bạn có thể phát triển những kỹ năng sau:

• Kỹ năng chuyên môn: Trước hết, cử nhân QTKD cần hiểu biết sâu rộng về kinh doanh – từ kiến thức thị trường, tài chính đến marketing và quản lý nhân sự. Bên cạnh đó, bạn cần thành thạo tin học văn phòng (đặc biệt là Excel, PowerPoint) và biết sử dụng các công cụ hỗ trợ kinh doanh hiện đại (ví dụ: phần mềm quản lý dự án, hệ thống CRM). Khả năng phân tích dữ liệu cũng ngày càng quan trọng – doanh nghiệp đánh giá cao những ứng viên có thể đọc hiểu báo cáo tài chính, phân tích số liệu kinh doanh để đưa ra quyết định. Ngoài ra, ngoại ngữ là một “vũ khí” không thể thiếu: thành thạo tiếng Anh (và có thể thêm tiếng Trung, Nhật…) sẽ giúp bạn làm việc tự tin trong môi trường hội nhập và nắm bắt được nhiều cơ hội thăng tiến.
• Kỹ năng mềm: Song song với chuyên môn, sinh viên QTKD phải rèn luyện các kỹ năng mềm để làm việc hiệu quả. Kỹ năng giao tiếp là ưu tiên hàng đầu – bạn cần biết trình bày ý tưởng rõ ràng, lắng nghe và thuyết phục người khác. Kỹ năng làm việc nhóm cũng quan trọng, vì kinh doanh là lĩnh vực đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều bộ phận. Tiếp đó, kỹ năng lãnh đạo và quản lý thời gian sẽ giúp bạn tổ chức công việc khoa học và dẫn dắt đội nhóm đạt mục tiêu. Tư duy sáng tạo và linh hoạt giúp bạn đưa ra những ý tưởng kinh doanh mới mẻ, thích ứng nhanh với thay đổi của thị trường. Cuối cùng, kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định dưới áp lực là điều kiện cần để bạn xử lý các tình huống khó khăn trong môi trường cạnh tranh. Những kỹ năng mềm thiết yếu này thường được nhà trường lồng ghép rèn luyện cho sinh viên trong quá trình học​. – ví dụ qua các bài tập nhóm, thuyết trình, cuộc thi khởi nghiệp – giúp bạn tự tin hơn khi bước vào công việc thực tế.

Mẹo: Ngay từ khi còn học, hãy chủ động tham gia các câu lạc bộ, hội thảo, cuộc thi kinh doanh để trau dồi kỹ năng mềm. Thực tập hoặc làm bán thời gian ở vị trí liên quan cũng là cách tuyệt vời để vừa tích lũy kinh nghiệm thực tế, vừa rèn kỹ năng giao tiếp, quản lý thời gian.

Cơ hội nghề nghiệp ngành QTKD tại Việt Nam

Với nền kinh tế Việt Nam đang phát triển sôi động, cơ hội việc làm cho cử nhân Quản trị Kinh doanh vô cùng rộng mở. Thực tế, QTKD luôn nằm trong nhóm ngành dẫn đầu về nhu cầu nhân lực. Theo báo cáo thị trường lao động, nhu cầu tuyển dụng nhân sự nhóm ngành kinh doanh, marketing đã tăng khoảng 20% và luôn đứng đầu trên các trang việc làm trực tuyến​. Dự báo trong giai đoạn 2020 – 2025, riêng tại TP. Hồ Chí Minh cần khoảng 270.000 vị trí việc làm liên quan đến lĩnh vực Quản trị Kinh doanh. Điều này cho thấy doanh nghiệp khát nhân lực QTKD như thế nào – một tín hiệu đáng mừng cho những ai theo học ngành này.

Quan trọng hơn, cử nhân QTKD có thể làm việc trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế. Bởi lẽ, bất kỳ doanh nghiệp nào, từ công ty khởi nghiệp (start-up) đến tập đoàn đa quốc gia, từ lĩnh vực tài chính, ngân hàng đến sản xuất, dịch vụ, đều cần những người hiểu biết về kinh doanh và quản lý. Dưới đây là một số lĩnh vực tiêu biểu đang có nhu cầu cao về nhân lực Quản trị Kinh doanh tại Việt Nam:

• Kinh doanh & Bán hàng: Đây là lĩnh vực trọng yếu, đóng vai trò then chốt trong việc đem lại doanh thu cho công ty. Hầu hết các doanh nghiệp thương mại, bán lẻ, bất động sản đều “săn đón” nhân sự cho phòng kinh doanh để thúc đẩy doanh số. Nếu bạn yêu thích làm việc với khách hàng và chốt đơn hàng, lĩnh vực này luôn rộng cửa.
• Marketing & Truyền thông: Khi cạnh tranh thị trường ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp rất cần chuyên viên marketing giỏi để quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu. Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), thời trang, công nghệ, hay cả các công ty start-up đều có nhu cầu tuyển dụng nhân lực marketing sáng tạo, bắt kịp xu hướng số hóa (digital marketing, quản lý kênh mạng xã hội, v.v.).
• Tài chính & Ngân hàng: Khối ngành tài chính, ngân hàng luôn cần nhân lực hiểu biết về quản trị kinh doanh cho các vị trí như chuyên viên quan hệ khách hàng, quản lý chi nhánh, tín dụng doanh nghiệp hay phân tích đầu tư. Nếu bạn có thế mạnh về số liệu và phân tích, cơ hội trong lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm dành cho bạn là rất lớn.
• Sản xuất & Chuỗi cung ứng: Các công ty sản xuất, logistics tại Việt Nam đang phát triển mạnh đòi hỏi đội ngũ quản lý vận hành, quản lý chuỗi cung ứng có kỹ năng QTKD. Bạn có thể tham gia quản lý quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng hoặc tối ưu hóa chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu.
• Khởi nghiệp & Doanh nghiệp vừa và nhỏ: Phong trào khởi nghiệp ở Việt Nam vài năm gần đây rất sôi nổi. Kiến thức Quản trị Kinh doanh sẽ là hành trang quý giá nếu bạn muốn tự mình khởi nghiệp hoặc làm việc tại các start-up. Trong môi trường doanh nghiệp nhỏ, cử nhân QTKD với kỹ năng “đa zi năng” có thể kiêm nhiệm nhiều mảng công việc (từ kinh doanh, marketing đến vận hành), trở thành nhân tố then chốt giúp công ty tăng trưởng.

Tóm lại, bằng QTKD mang đến cho bạn sự linh hoạt hiếm có – bạn có thể “dấn thân” vào nhiều ngành nghề khác nhau. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội lớn cũng là yêu cầu cao từ nhà tuyển dụng. Bạn cần không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng để nắm bắt những cơ hội này. (Thực tế, có tới 48% doanh nghiệp thuộc lĩnh vực kinh doanh thiếu hụt nhân sự phù hợp, nên nếu bạn đáp ứng tốt về kỹ năng, bạn sẽ rất được chào đón trên thị trường lao động.)

Các vị trí công việc phổ biến cho cử nhân QTKD

Một ưu điểm của ngành Quản trị Kinh doanh là sinh viên tốt nghiệp có thể đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau trong doanh nghiệp. Tùy vào đam mê và thế mạnh của bản thân, bạn có thể chọn hướng đi phù hợp. Dưới đây là một số vị trí công việc phổ biến mà cử nhân QTKD thường đảm nhiệm (kèm theo mô tả ngắn gọn):

• Nhân viên kinh doanh (Sales Executive): Phụ trách tìm kiếm và chăm sóc khách hàng, giới thiệu sản phẩm/dịch vụ và chốt hợp đồng. Đây là vị trí được tuyển dụng nhiều nhất trên thị trường việc làm (chiếm khoảng 62,5% nhu cầu tuyển dụng ở nhiều doanh nghiệp)​. Nếu bạn là người hướng ngoại và thích thách thức doanh số, sales sẽ là môi trường lý tưởng.
• Chuyên viên Marketing: Lên kế hoạch tiếp thị và quảng bá sản phẩm, thực hiện các chiến dịch marketing (truyền thông, quảng cáo, sự kiện...). Vai trò marketing đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng nắm bắt tâm lý khách hàng. Nhu cầu tuyển dụng vị trí marketing cũng rất cao (chiếm khoảng 23,4% trên thị trường tuyển dụng)​.
• Quản lý dự án (Project Manager): Lập kế hoạch, điều phối nhân sự và nguồn lực để triển khai các dự án đúng tiến độ và đạt mục tiêu đề ra. Kỹ năng tổ chức, lãnh đạo và quản lý thời gian là chìa khóa để thành công ở vị trí này. Các công ty về công nghệ, xây dựng, sự kiện thường cần nhiều quản lý dự án có nền tảng QTKD để đảm bảo dự án đi đúng hướng và hiệu quả.
• Quản lý sản phẩm (Product Manager): Chịu trách nhiệm phát triển và cải tiến sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Bạn sẽ nghiên cứu nhu cầu thị trường, phối hợp với các phòng ban (R&D, marketing, bán hàng) để xây dựng chiến lược sản phẩm phù hợp. Vị trí này rất phù hợp với những ai có tư duy chiến lược và yêu thích sáng tạo, hiện đặc biệt phổ biến trong lĩnh vực công nghệ, thương mại điện tử.
• Chuyên viên nhân sự (HR Specialist): Tuyển dụng, đào tạo và quản lý nguồn nhân lực cho công ty. Nếu bạn giỏi giao tiếp, thấu hiểu con người và có kỹ năng tổ chức, ngành nhân sự trong doanh nghiệp luôn cần những người quản trị kinh doanh có khả năng xây dựng đội ngũ nhân viên vững mạnh.
• Chuyên viên tài chính/kế toán: Quản lý tài chính doanh nghiệp, phân tích ngân sách, chi phí và đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn. Cử nhân QTKD có nền tảng kế toán – tài chính có thể làm việc ở phòng kế toán, phòng phân tích tài chính của doanh nghiệp hoặc ngân hàng. Vị trí này đòi hỏi sự tỉ mỉ và khả năng phân tích số liệu cao.
• Chuyên viên chăm sóc khách hàng (Customer Service): Đại diện công ty hỗ trợ, giải đáp thắc mắc và duy trì mối quan hệ với khách hàng. Đây là vai trò quan trọng giúp giữ chân khách hàng và xây dựng uy tín thương hiệu. Kỹ năng lắng nghe, kiên nhẫn và giải quyết vấn đề sẽ giúp bạn thành công ở vị trí này.
• Tự khởi nghiệp (Entrepreneur): Ngoài những vị trí làm thuê, cử nhân Quản trị Kinh doanh hoàn toàn có thể tự tạo ra công việc cho chính mình bằng cách khởi nghiệp. Với kiến thức toàn diện về kinh doanh và tinh thần dám nghĩ dám làm, bạn có thể lập kế hoạch khởi sự doanh nghiệp, kêu gọi vốn và điều hành công ty riêng. Rất nhiều CEO và nhà sáng lập thành công đã từng học QTKD – biết đâu tương lai bạn sẽ là một trong số đó!

(Lưu ý: Danh sách trên chưa phải tất cả. Cử nhân QTKD còn có thể thử sức ở các vai trò khác như chuyên viên tư vấn quản lý, giám sát kinh doanh, quản lý chuỗi cửa hàng bán lẻ, v.v. Tùy vào sở thích và kinh nghiệm cá nhân, bạn có thể linh hoạt lựa chọn con đường sự nghiệp phù hợp.)

Kết luận: Quản trị Kinh doanh là hành trình chinh phục đam mê kinh doanh

Ngành Quản trị Kinh doanh là một lựa chọn đa dạng cơ hội và đầy thách thức. Đối với các bạn học sinh, sinh viên đang định hướng tương lai, QTKD mở ra cánh cửa để bạn bước vào thế giới kinh doanh sôi động của Việt Nam. Từ những kiến thức nền tảng cho đến kỹ năng mềm, từ cơ hội việc làm hấp dẫn đến các vị trí mơ ước – tất cả đều đang chờ đợi bạn nếu bạn thực sự đam mê và nỗ lực.

Hy vọng bài blog này đã giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về ngành Quản trị Kinh doanh. Hãy tự tin theo đuổi đam mê, trang bị cho mình kiến thức và kỹ năng cần thiết. Biết đâu, vài năm tới, bạn sẽ trở thành một nhà quản trị tài ba, góp phần vào sự phát triển của một doanh nghiệp hay tự mình khởi nghiệp thành công! Chúc bạn may mắn trên hành trình hướng nghiệp của mình.

Hãy nhớ: “Quản trị Kinh doanh không chỉ là một ngành học – đó còn là nghệ thuật lãnh đạo và chinh phục mục tiêu.” Hãy sẵn sàng khám phá và viết nên câu chuyện thành công của chính bạn với ngành học thú vị này!

Bài viết do Edportal nghiên cứu và soạn thảo.